Het was inspirerend om te horen dat veel bedrijven en organisaties al substantiële maatregelen treffen in de benodigde transitie naar een klimaatbestendige bedrijfsvoering. Aanwezigen op het event noemden daarbij als belangrijke drijfveren hun corporate responsibility voor duurzaamheid en klimaat en de wens om zich door innovatie te onderscheiden. Ook belangrijk is de kans om nu voorop te lopen en daar op de langere termijn de (commerciële) vruchten van te plukken.
De positieve rol van de jongere generatie als aanjager van concrete klimaatinitiatieven werd door velen benadrukt.

Onder de titel Climate change: change your business! gingen wij op 21 maart 2019 met meer dan honderd cliënten en relaties in gesprek over klimaatverandering. Een brede vertegenwoordiging uit alle sectoren van het bedrijfsleven en maatschappelijke organisaties was naar de Johan Cruijff ArenA gekomen. Samen spraken we over de uitdagingen van klimaatverandering voor de dagelijkse praktijk en namen we elkaar mee in best practices en mogelijke oplossingen.

Dat het klimaat verandert en dat actie nodig is, stond niet ter discussie. Dat we als samenleving voor een grote uitdaging staan evenmin.

Inmiddels loopt Nederland voorop: wereldwijd is er nog maar een handvol landen met een klimaatwet. Het aantal landen waarin activistische organisaties tegen overheden en bedrijven procederen over klimaatverandering is veel groter, zo bevestigen ook onze internationale collega's van de andere vestigingen van DLA Piper. De verwachting is dat dit verder zal toenemen naarmate de te bereiken doelstellingen harder worden.

Het Urgenda-arrest was niet voor niets wereldnieuws: volgens de rechter moet de Nederlandse Staat meer maatregelen treffen om burgers te beschermen tegen de gevaren van ernstige klimaatverandering. De rechter heeft de Staat daarom opgedragen om per eind 2020 een reductie van 25% op de uitstoot van broeikasgassen te realiseren ten opzichte van 1990. De kans dat dit gaat lukken, is volgens het Planbureau voor de Leefomgeving zeer klein. Met de Klimaatwet en het Urgenda-arrest zet Nederland internationaal de toon.

Klimaatverandering is al decennialang een hot topic in politiek en media. In de jaren '80 ging het over het broeikaseffect en zure regen. In de jaren '90 ontstonden grote zorgen over het
gat in de ozonlaag. Iedereen herinnert zich
An inconvenient truth van Al Gore uit 2006.
Maar de druk op de overheid om in actie te komen, was nog nooit zo groot als nu. Het Akkoord van Parijs van december 2015 en het Urgenda-arrest uit oktober 2018 hebben hierbij een belangrijke rol gespeeld. Ook het bedrijfsleven voelt dat duurzaamheid en milieumaatregelen zijn verschoven van nice to have naar must have. De dreiging van activistische procedures tegen grote vervuilers, de kritische aandeelhouders en de nieuwe belastingen zoals de CO₂-heffing dragen eraan bij dat niet alleen innovatieve nieuwkomers, maar ook gevestigde partijen het onderwerp hoog op hun agenda hebben gezet.

Meteen na het bekend worden van de doorrekeningen kondigde de regering verschillende aanvullende maatregelen aan, waaronder een CO₂-heffing voor bedrijven.

Het Klimaatakkoord zal de basis vormen voor het eerste Klimaatplan. Daarbij gaan we ervan uit dat de Eerste Kamer de Klimaatwet zal aannemen, evenals de Tweede Kamer heeft gedaan. In de Klimaatwet staat dat iedere vijf jaar een Klimaatplan wordt vastgesteld.
Daarin staan de maatregelen die ervoor moeten zorgen dat de hiervoor genoemde doelen voor 2030 en 2050 worden gehaald. 

In de afgelopen maanden is veel gesproken over het Klimaatakkoord. Dit akkoord is het resultaat van uitvoerig overleg aan de vijf klimaattafels over concrete maatregelen om de uitstoot van broeikasgassen per sector terug te dringen. De klimaattafels waren ingedeeld per sector: industrie, gebouwde omgeving, mobiliteit, elektriciteit en landbouw. Doorrekeningen van het Centraal Planbureau en het Planbureau voor de Leefomgeving lieten medio maart zien dat de maatregelen in het Klimaatakkoord waarschijnlijk niet voldoende zijn om de doelstelling van 49% in 2030 te halen. 

De Klimaatwet en het Klimaatakkoord gaan uit van een reductie van 49% in 2030. Daarmee is de Nederlandse doelstelling voor 2030 ambitieuzer dan het Akkoord van Parijs, dat uitgaat van een reductie van 40%. Voor 2050, de stip op de horizon voor de te behalen broeikasgasreductie, geldt op grond van de Klimaatwet en het Akkoord van Parijs een doelstelling van 95% ten opzichte van het vertrekjaar 1990.

Tijdens een van de sessies werd Joris Thijssen, directeur van Greenpeace Nederland, geïnterviewd door Ronnie Overgoor. Hij ziet het klimaatvraagstuk als een breed probleem waarbij er tal van initiatieven genomen moeten worden zodat mensen en bedrijven geen excuus meer hebben om niets te doen. Uitdagingen ziet hij vooral bij de leiderschapsrol. Wie neemt het voortouw? Waar komt het toezicht vandaan? Is de markt een zelfregulerend mechanisme? Internationale bedrijven zouden volgens Thijssen hun verantwoordelijkheden moeten nemen en de positieve, financiële prikkels institutionaliseren.

Terug naar het Climate change event. In verschillende workshops gingen de aanwezigen met elkaar in debat, werden best practices uitgewisseld en oplossingsrichtingen voor technische en juridische obstakels besproken. Het bij elkaar brengen van zeer diverse partijen uit verschillende sectoren leidde tot waardevolle nieuwe inzichten. In het vervolg van dit magazine hebben wij de belangrijkste uitkomsten van iedere workshop voor u samengevat. Veelbelovend was het draagvlak voor verandering dat wij tijdens het event hebben waargenomen: een groot en breed gezelschap, eensgezind bijeen om met goede ideeën en actiegericht de toekomst in te stappen.

— Janet Meesters

“Het bij elkaar brengen van zeer diverse partijen uit verschillende sectoren leidde tot waardevolle nieuwe inzichten”

De Klimaatwet verplicht tot een jaarlijkse doorrekening van de maatregelen en tot bijsturing waar nodig. Hiervoor is de jaarlijkse Klimaatdag in het leven geroepen: iedere vierde donderdag van oktober wordt een actuele doorrekening gepresenteerd, met een overzicht van de wetenschappelijke inzichten van dat moment. Op diezelfde dag wordt ook de Klimaatnota gepresenteerd met de aanvullende maatregelen die noodzakelijk zijn om de doelstellingen te halen. In het licht van de ambitieuze Nederlandse klimaatdoelstellingen mag worden verwacht dat de Klimaatdag een belangrijke dag zal worden, die de (politieke) agenda voor het daaropvolgende jaar zal beïnvloeden.

Voor het implementeren van alle benodigde klimaatmaatregelen is draagvlak nodig bij de burgers en het bedrijfsleven. Dat daar nog aan gewerkt moet worden, bleek wel tijdens de Provinciale-Statenverkiezingen die op 20 maart plaatsvonden. Ook Diederik Samsom, de key note speaker op het Climate change event, benoemde dat de belangrijkste verandering uit onszelf moet komen. 

Onder verwijzing naar zijn favoriete jeugdboek Kinderen van Moeder Aarde benadrukte hij:
"Met 'dat komt nog wel eens' neem je de afslag naar nergens, met nu stappen zetten, verbinden we ons weer met de toekomst."

Met dank aan 3E, BPD, Fastned, FrieslandCampina, Greenpeace, ING, SABIC en VNO-NCW voor hun bijdrage aan het programma.

Download hier de openingspresentatie van Climate change event.